Từ ngày học cấp ba Vũ phải quá giang xe đạp của Hòa vì trường ở xa nhà tới bẩy cây số lận. Sáng nào Hòa cũng tới nhà Vũ để đón. Vậy là Hòa chở đi, còn Vũ chở về, hai đứa cứ thế thay nhau đạp đi đạp về, mệt nhưng vui. Mẹ nói Vũ lấy xe đạp của mẹ đi học cho tiện nhưng lần nào Vũ cũng từ chối. Thực ra nó cũng muốn có một chiếc xe đạp để đi, vừa đỡ mệt vừa không phải lệ thuộc vào Hòa. Nhưng lí do duy nhất nó từ chối vì xe của mẹ trông rách quá. Xe gì mà pê-đan chẳng có, chỉ còn lại hai trục sắt mòn hết ren, phanh xe thì lỏng là lỏng lẻo, có lúc muốn thắng gấp nó phải chà sát đế dép xuống đất mới kịp dừng, lại còn bộ khung ghẻ lở, sơn tróc lòi cả màu sắt đen sì, và bộ vành đất bùn bám dày cả cen-ti-met nữa chứ. Khiếp! Chắc có lẽ nó độn thổ nếu mang xe của mẹ đến trường, tụi bạn chắc tưởng nó là học sinh miền núi từ vùng mù-cang-chải lên phố học quá.
Năm học lớp 10 cứ thế nhộn nhịp trôi qua, Hòa quả thực là người bạn trung thành, hàng ngày vẫn đều đặn đến đón nó. Còn mẹ nó vẫn cưỡi con ngựa sắt ghẻ lở đi chợ. Nó không hề có ý nghĩ mượn xe của mẹ đi chơi bao giờ. Hôm nọ đi sinh nhật Hân, nó cũng mượn chiếc xe nam của thằng Lộc đầu ngõ. Ngồi xe thằng Lộc xướng thật, đúng chất thể thao, xe chạy êm ro, thắng kêu kít cháy cả mặt đường.
Chắc bây giờ nó vẫn vậy nếu như biến cố đó không xảy đến. Đó là ngày tổng kết năm học lớp mười. Như bao người bạn khác, nó cũng háo hức chờ đợi ngày tổng kết năm học, trước hết là để biết được thành quả học tập trong một năm qua, và cùng tụi bạn lên kế hoạch cho một kì nghỉ hè sắp tới với biết bao nhiêu dự định mà cả nhóm đã ấp ủ trong năm. Năm vừa qua nó học thật căng thẳng, và nó tin chắc rằng những điểm số nhận được, chí ít nó cũng có xuất học bổng loại khá. Hà hà, một chuyến du ngoạn Đảo Khỉ với tụi bạn trong tầm tay. Từ sớm nó đã thức dậy để tranh thủ dọn hàng cho mẹ đi chợ, nó muốn dọn sớm để có thời gian chuẩn bị cho ngày lễ tổng kết này. Mẹ nó hôm nay cũng có vẻ vui mừng, không biết có phải vì nó dạy sớm hơn, hay vì điều gì khác. Vừa ấp đầy bát cơm rang thơm nồng mùi trứng cuốc cho nó, mẹ nó vừa vui vẻ nhắc nó chiều nay ráng về sớm vì muốn nói với nó một chuyện. Nó ăn vội vàng bát cơm rang để tranh thủ chuẩn bị áo quần, đầu tóc. Hôm nay nó diện áo trắng mới và đôi xăng-đan mẹ mới mua tuần vừa rồi. Mất hai chục phút nó mới xong phần ngắm nghía, xoay xở trước gương, lúc xem đồng hồ đã đến giờ phải đi. Ủa, mà sao thằng Hòa hôm nay đến trễ vậy trời. Chắc ông nội cũng đang ngắm nghía tóc tai đây mà, điệu còn hơn cả con gái nữa. Nó hết đi ra ngó nghiêng đầu ngõ xem Hòa đến chưa, lại đi vào ngó xem đồng hồ còn mấy phút nữa. Trong bụng như có kiến cắn. Trời ơi, sao giờ này rồi mà chưa đến, Hòa ơi là Hòa. Mẹ nó vừa ngâm xà phòng xong đống quần áo của nó đi lên, thấy nó vẫn ở nhà, hơi ngạc nhiên nói “chắc Hòa có việc bận rồi, thôi con lấy xe mẹ đi cho kịp, kẻo muộn. Ngày cuối năm học cũng cần phải giữ đúng giờ như những ngày trong năm.” Chẳng lẽ nào nó đến trường trên chiếc xe đạp cà tàng, trong bộ quần áo bảnh bao này sao? Không trả lời mẹ, nó lách cách dắt chiếc xe đạp của mẹ ra ngõ, trong lòng hậm hực, bực bội vu vơ. Đường đến trường hôm nay sao dài thế, vừa vội vàng nhấn pê-đan, nó vừa xem xém nhìn người đi đường xem có để ý gì không. Lúc gần trường cái xe chết tiệt lại bị tuột xích hai lần mỗi khi nó đạp gấp gáp.
Lúc vào lớp, nó thấy tụi bạn đã đông đủ, ngoại trừ chỗ của Hòa vắng chủ. Chắc Hòa có việc bận lắm nên nó mới nghỉ hôm nay. Hân quay qua nhìn nó, ánh mắt như hỏi có chuyện gì phải không? Nó nhún vai lắc đầu. Thầy giáo bước vào lớp mang theo niềm vui lan tỏa. Còn nó niềm vui lớn nhất là được lọt vào hàng top ten, và điểm số vừa đủ một xuất học bổng hạng ưu. Lúc ra về, nó cố nán lại để về sau cùng, nhưng vừa dắt chiếc xe đạp cà tàng ra khỏi cổng đã thấy Hân đứng đợi nó từ bao giờ. Nó ngượng ngập nhìn Hân. Một thoáng nhìn lướt nhanh trên chiếc xe đạp, nhưng rất nhanh Hân nhìn nó với ánh mắt long lanh, và chúc mừng kết quả học tập của nó với nụ cười thân thương. Trong khi cùng bước trên hè, trái tim nó cảm nhận sự ấm áp khi Hân đặt bàn tay trên tay lái xe đã hoen rỉ của chiếc xe nó đang dắt và cùng sánh bước. Một cảm giác bối rối, nhưng êm ái và hạnh phúc xâm chiếm. Trên đường về, ánh mắt lưu luyến và nụ cười dễ thương của Hân lúc tạm biệt làm tâm hồn nó xốn xang.
Về đến nhà, vừa mở khóa cửa, cái đập vào mắt nó đầu tiên là chiếc xe đạp thể thao mới coong nhưng bánh trước méo mó, trầy xước, được dựng vội vàng vào góc cầu thang. Chưa kịp dắt xe vào nhà, bà Hậu mẹ Lộc đã tất tả chạy sang nói gấp gáp: “Vũ ơi, mẹ của con bị tai nạn xe máy ở đầu đường, phải vào bệnh viện trưa nay rồi. Phòng của mẹ con là…” Trái tim chợt se thắt, nó như hiểu ra mọi chuyện, vội vã chào bà Hậu, nó riu ríu đạp xe vào viện. Vừa mở tấm gi-đô che giường bệnh của mẹ, trái tim nó chợt đổ sập và nghẹn ngào. Mẹ nằm đó thiêm thiếp, một dải băng trắng ngang đầu quện vệt máu đỏ, cánh tay phải băng quấn bột còn ẩm ướt. Nó muốn khóc lớn tiếng, nhưng không hiểu sao đôi mắt chỉ tối sầm, và choáng váng. Mẹ ơi, Mẹ ơi. Mẹ ơi. Một hồi lâu, khi nỗi xúc động dạt dào đã lắng xuống, nó ngồi chiêm ngắm mẹ, lặng thinh. Sao đôi mắt mẹ thật trũng sâu, gò má đâu còn đầy đặn, mà xạm lại màu nắng mưa. Và bàn tay của mẹ sao nhiều vết chai sạn thế kia, làn da khô quá và nhiều đường gân xanh đậm. Nó ấp mặt vào bàn tay mẹ thổn thức. Nước mắt ướt đẫm tay mẹ và má nó, nó chợt cảm thấy giữa làn nước mắt ướt nhèm trên tay mẹ, một làn hơi ấm áp truyền vào mặt nó, vào miệng nó, xuống cổ họng, vào lồng ngực, vào từng chi thể của nó. Một luồng sinh lực làm trái tim nó một lần nữa đập rộn ràng, nhịp đập mênh mang, vang dội, và dào dạt.
Nguyễn Đức Long
